donderdag 27 februari 2014

veto

Belangrijke mensen kunnen soms hun veto uitspreken. Wat betekent dat?

veto betekent: 'recht om een besluit dat (door een groep mensen) is genomen, ongedaan te maken/te verbieden'

Bij vergaderingen wordt vaak door te stemmen bepaald of een plan wordt uitgevoerd: als de meerderheid het ermee eens is, gaat het door. Maar soms heeft iemand het recht om zo'n besluit tegen te houden. Als hij/zij het er niet mee eens is, gaat het toch niet door. In dat geval gebruikt hij/zij zijn of haar veto(recht). Dat woord komt uit het Latijn: veto betekende in die taal 'ik verbied'.

Je veto (over iets) uitspreken betekent 'een besluit ongedaan maken door je veto te gebruiken'. In sommige vergaderingen mag iedereen dit doen; een voorstel kan dan dus alleen uitgevoerd worden als iedereen het ermee eens is. Ook komt het voor dat één belangrijke persoon of een bepaald land het recht heeft om een besluit tegen te houden.
  • De gouverneur van de Amerikaanse staat Arizona heeft donderdag haar veto uitgesproken over een wet die mensen en bedrijven het recht zou geven homo's te weigeren.
  • President Obama zal eventuele voorstellen voor nieuwe acties blokkeren. Daarvoor zal hij zijn vetorecht gebruiken.
  • De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft een extra lening aan Griekenland met haar veto geblokkeerd.
Extra
Over het woord tegenhouden gesproken: je kunt natuurlijk ook letterlijk, met je handen, iets tegenhouden. In dit filmpje een spectaculair voorbeeld van wat je kunt tegenhouden als je heel sterk bent.

donderdag 20 februari 2014

vervoering

"De Russische kunstrijdster bracht het publiek in Sotsji gisteren in vervoering." Wat gebeurde er met het publiek in Sotsji?

vervoering betekent: 'heftig gevoel dat je krijgt als je iets heel mooi, bijzonder of geweldig vindt'

Als je iets mooi, bijzonder of geweldig vindt, word je soms overvallen door emoties: je wordt heel erg geraakt, betoverd, en krijgt een gevoel van 'verrukking' (je vindt het heerlijk of fantastisch). In zo'n geval ben je in vervoering.

Je kunt andere mensen in vervoering brengen met bijvoorbeeld muziek, een dans, een bijzondere actie of een fantastische prestatie.
  • Ayoub bracht de jury en het publiek van The Voice Kids in vervoering met zijn auditie.
  • De bezoekers raakten in vervoering van het prachtige concert van de violiste.
  • Het publiek was in vervoering en beloonde het danskoppel terecht met een staande ovatie.
Extra
Als je zodanig in vervoering bent dat je het uitschreeuwt van geluk, ben je 'uitzinnig'. Een heel goed voorbeeld daarvan hoor je in dit filmpje, waarin een goal van Dennis Bergkamp op het WK voetbal van 1998 zorgt voor een zeer enthousiaste vreugde-uitbarsting van commentator Jack van Gelder.

donderdag 13 februari 2014

oppositie


Krantenkoppen van deze week: 'VVD aan het bemiddelen om oppositie binnenboord te houden', 'Oppositie neemt nog geen genoegen met uitleg PvdA-minister Plasterk', 'Oppositie ondervraagt VVD en PvdA stevig'. De oppositie is een bepaalde groep in de Tweede Kamer. Welke groep?

oppositie betekent: 'de partijen in de Tweede Kamer die niet in de regering zitten'

De oorspronkelijke, algemene betekenis van oppositie is 'verzet, tegenstand'. Het woord wordt ook nu nog in die betekenis gebruikt. Oppositie voeren betekent 'tegenstand bieden, zich verzetten'.
  • Toen de gemeente de bomen wilde kappen, kwam er veel oppositie van de buurtbewoners.
  • De milieuorganisatie voerde oppositie tegen de plannen van de regering om meer wegen te bouwen.
In de politiek is oppositie de verzamelnaam voor de partijen in de Tweede Kamer die niet in de regering zitten. Om die betekenis gaat het in de krantenkoppen bovenaan. De partijen die wél in de regering zitten, vormen samen de coalitie; dat zijn op dit moment de VVD en de PvdA. Ministers en staatssecretarissen die in de regering zitten, zijn altijd lid van een coalitiepartij.

De oppositiepartijen kijken kritisch naar de ideeën en acties van de regering, debatteren erover en maken het de ministers en staatssecretarissen soms moeilijk door tegen de plannen te stemmen. Kortom: de oppositie voert oppositie!

Extra
Oppositie lijkt op het Engelse woord opposite: 'tegenstelling' of 'tegenpool, tegengesteld zijn aan iemand anders'. Dat verklaart de naam van het Nederlandse rapduo The Opposites, dat bestaat uit twee jongens die heel verschillend zijn in hun uiterlijk (Willy is klein en donker terwijl Big2 lang en blank is) en in hun gedrag.

donderdag 6 februari 2014

laken


'VN-chef laakt discriminatie in Sotsji', staat vandaag boven een nieuwsbericht op Nu.nl. Hoe denkt de VN-chef precies over de discriminatie in Sotsji? Wat doe/denk je als je iets laakt?

laken betekent: 'sterk afkeuren'

Je kent het woord laken natuurlijk in de betekenis 'doek/kleed'  ̶  bijvoorbeeld op je bed of de eettafel. Maar het is ook een werkwoord, en dan betekent het 'sterk afkeuren'. De VN-chef heeft kritiek op hoe er in Rusland wordt omgegaan met mensen die lesbisch, homo, biseksueel of transgender zijn. Hij laakt deze discriminatie: hij heeft er een zeer negatief oordeel over, hij keurt het sterk af.

Laken komt vaak voor in nieuwsberichten, vooral in koppen, omdat het veel korter is dan alternatieven zoals 'kritiek hebben op', 'sterk afkeuren' en 'helemaal niets vinden'.
  • Ondernemingsraad en vakbonden laken bestuur KPN
  • De Ajax-trainer laakte na de lastminute-overwinning (1-2) op de Friezen de matige instelling bij veel van zijn spelers.
  • KNSB laakt actie schaatsteams
Extra
Dat de situatie in Sotsji zo in het nieuws is, komt doordat de Olympische Spelen in die stad vrijdag gaan beginnen. Ben jij al helemaal klaar voor de sportwedstrijden, met hopelijk veel medailles voor Nederland? De NOS brengt ons vast in de stemming met dit promofilmpje.