umlaut

In de Zweedse stad Malmö is deze week het Eurovisiesongfestival. Malmö spreek je uit als 'malmeu'. De ö is een o met een umlaut. Die komt onder meer in het Zweeds, het Duits, het Hongaars en het Turks voor. (In het Noors en het Deens gebruiken ze een streep door de o: ø.)

umlaut betekent: 'twee puntjes boven een letter, die er een andere klank van maken'

Eigenlijk duidt umlaut een taalkundig verschijnsel aan: een klankverandering. Een voorbeeld daarvan is dat de a van stad in het meervoud in een e verandert: steden. Maar tegenwoordig noemen we vooral de twee puntjes die zo'n verandering aangeven de 'umlaut'.

Het Nederlands kent de umlaut alleen in woorden die uit andere talen geleend zijn: knäckebröd, überhaupt. Wij gebruiken de twee puntjes bij Nederlandse woorden om een heel andere reden, namelijk om lettergrepen uit elkaar te houden: knieën, geïnteresseerd, coördinatie. Dan heet dit teken het trema.

Extra
Wie het Zweeds wil nadoen, kan gewoon alle klinkers als ö laten klinken ('Rötteketöt, naar Böter Böd', zegt de reclame). De Muppets hebben hun beroemde Zweedse kok. (Die heeft zelfs z'n eigen Google-zoekmachine.)