bakkeleien

Het weekblad Donald Duck staat deze week in het teken van taal: in Duckstad wordt 'Het Groot Ducktee' gehouden. Het blad staat erom bekend in de strips veel oude woorden en uitdrukkingen te gebruiken, wat in de stripwereld ook wel 'Duckstads' wordt genoemd. Donald Duck gebruikt "niet alleen woorden als 'bakkeleien'", maar hij "verrijkt ook de Nederlandse taal, zoals hij deed met 'Verweggistan'." (Telegraaf.nl)

bakkeleien betekent: 'ruziemaken, kibbelen'

• Mijn broers zijn aan het bakkeleien over wie de tafel moet dekken.
• Er wordt al jaren gebakkeleid over een nieuwe weg in ons dorp.
• David bakkeleit elk weekend met zijn ouders over hoe laat hij 's avonds thuis moet komen.

Bakkeleien is ontleend aan het oude Maleise woord berkelahi, dat ongeveer hetzelfde klonk. Welke klank uit bakkeleien maakt het woord extra leuk voor de Donald Duck?
Van het werkwoord bakkeleien kun je een zelfstandig naamwoord maken. Vul dat woord in in de volgende zin:
- Door dat eindeloze … begonnen we om 20.00 uur pas echt met het spel.
Het Groot Ducktee verwijst naar een bekende spellingwedstrijd die aanstaande zaterdag op tv is. Wat is de naam daarvan?

Extra
Hoewel bakkeleien niet zo deftig klinkt en daarom vaak een 'informeel' woord wordt genoemd, hoor je het toch vaak in de politiek. Door het woord te gebruiken kun je even lekker overdrijven, waar politici soms behoefte aan hebben.

bühne

Tijdens een optreden van U2 in Parijs verscheen de Amerikaanse rockband Eagles of Death Metal (voor het eerst sinds de aanslagen in Parijs) op de bühne.

 bühne betekent: 'podium, toneel'

• Dat talent uit The Voice kan niet alleen goed zingen, hij is er ook voor gemaakt om op de bühne te staan!
• Willeke Alberti staat al jaren op de bühne.
• De tv-serie Bloedverwanten is vanaf september tot medio februari 2016 op de bühne te zien, in maar liefst 75 verschillende theaters.

De twee puntjes die op de ü staan in bühne, noem je een 'umlaut'. Dit teken staat er voor de uitspraak. Zónder die umlaut wordt de u namelijk als 'oe' uitgesproken in de taal waaruit we het woord geleend hebben. Met een umlaut is het een gewone 'uu'. Uit welke taal hebben we bühne en bijvoorbeeld ook überhaupt geleend?
Bühne lijkt toevallig een beetje op het woord tribune, dat uit het Frans komt. Welk opvallend verschil zie je in de betekenissen van de twee woorden?
Bühne kan ook figuurlijk gebruikt worden, in de uitdrukking iets doen voor de bühne. Hiermee wordt bedoeld: 'iets (alleen maar) doen om aandacht te krijgen, in de belangstelling te staan'. Doe jij weleens iets voor de bühne?

Extra
Wie kan er nu beter over de bühne zingen dan iemand die er zelf regelmatig op staat? Jan Smit vertelt in dit liedje hoe hij het vindt om op de bühne te staan.

prognose

Uit een bericht op Trouw.nl: "De Europese Unie verwacht de komende twee jaar drie miljoen nieuwe vluchtelingen. Is die prognose niet te voorzichtig?"

 prognose betekent: 'voorspelling, uitspraak over hoe iets verder zal gaan, verwacht resultaat'

• Volgens de prognoses zal die nieuwe politicus veel stemmen krijgen bij de verkiezingen.
• De prognose van de dokter is dat ik na een maand rust weer kan sporten.
• De prognose is gunstig: 80% van de patiënten herstelt snel na deze operatie.

Het woord prognose wordt vaak gebruikt door artsen, als ze aan patiënten vertellen hoe de behandeling en het herstel van hun ziekte waarschijnlijk zullen verlopen. Er is dan eerst een diagnose gesteld: 'onderzocht en vervolgens vastgesteld welke ziekte iemand heeft'.
Vul de woorden prognose en diagnose in het verhaaltje hieronder op de juiste plekken in.
De glazenwasser is vorige maand tijdens zijn werk van een ladder gevallen. De ... was dat hij twee maanden thuis zou moeten blijven. De ... was namelijk een dubbele beenbreuk. Maar de ... is inmiddels bijgesteld naar ruim 6 maanden, want bij een tweede onderzoek werd de ... gesteld dat hij nog twee andere breuken in zijn voet had.
In welk onderdeel van het journaal op tv worden altijd prognoses gedaan: het binnenlands nieuws, het sportnieuws of het weerbericht?

Extra
Prognoses komen ook veel voor tijdens verkiezingen, bijvoorbeeld voor de Tweede Kamer of een gemeenteraad. Voordat de uitslagen bekend zijn, worden er eerst altijd allerlei prognoses gedaan.

cruciaal

"PSV speelt woensdag een cruciaal duel tegen Manchester United. Een goed resultaat is noodzakelijk om overwintering in de Champions League in eigen hand te houden", staat op de website van de Nederlandse voetbalclub.

cruciaal betekent: 'van groot belang, zó belangrijk dat een beslissing of resultaat ervan afhankelijk is, doorslaggevend'

• Het is van cruciaal belang dat je een voldoende haalt, want anders ga je niet over.
• De bedoeling was dat de politieagenten de mannen gezamenlijk in de val zouden lokken, maar op het cruciale moment letten ze allemaal niet goed op.
• Als je gezond wilt blijven, is een goed eetpatroon cruciaal.

Cruciaal kan op twee manieren worden uitgesproken: als 'krusiejaal' en als 'krusjaal'. Klein onderzoekje met de klas: vraag aan jullie docenten om de zin 'Huiswerk maken is van cruciaal belang' uit te spreken (laat ze de zin zien op een briefje). Noteer steeds welke uitspraak van cruciaal gebruikt wordt. Welke uitspraak is onder jullie docenten het gebruikelijkst?
Wat is volgens jou cruciaal voor een geslaagd sinterklaasfeest? Veel pepernoten, grote cadeaus, lange gedichten, mooie surprises, de hele dag vrij?

Extra
Het ministerie van Onderwijs vindt bewegingsonderwijs cruciaal voor de lichamelijke én geestelijke ontwikkeling van kinderen. In dit filmpje wordt uitgelegd waarom. Heb jij het gevoel dat je beter kunt werken als je net gym hebt gehad? Vind je dat het ministerie te moeilijke woorden gebruikt in het filmpje? Zo ja, noem ze in een reactie hieronder, zodat we ze kunnen bespreken in volgende Woordspot-afleveringen!

ravage

Een auto met caravan kreeg zondagmiddag rond 13.00 uur een ongeluk op de Philipsdam. De bestuurder kon zijn stuur door de storm waarschijnlijk niet meer recht houden, en toen ging het mis. De caravan viel helemaal uit elkaar en zorgde voor een grote ravage op de weg.

ravage betekent: 'enorme puinhoop/rommel, veel schade'

• De storm heeft een grote ravage aangericht in de tuin.
• Binnen troffen drie clubleden gisteravond een ravage aan: in de kantine en de bestuurskamer hadden de dieven alles overhoop gehaald.
• Bij een aanrijding op de A4 is een enorme ravage ontstaan.

Ravage betekent ongeveer hetzelfde als puinhoop, troep, rotzooi en rommel, maar je gebruikt het woord meestal in een heel ernstige situatie, waarbij er veel schade is. Kies in de volgende zinnen steeds het woord dat volgens jou het best past:
- Let alsjeblieft niet op de …! Ik had helaas geen tijd meer om op te ruimen.
- Door die brand is er een enorme … ontstaan in onze flat.
- Wat hebben jullie er een … van gemaakt, zeg! Hoe kunnen we hier nu werken?
- In die winkel verkopen ze tweedehandsmeubels en andere ...

Er zijn in het Nederlands verschillende woorden die eindigen op -age: garage, bagage, ravage. Uit welke taal hebben we deze woorden overgenomen?


Extra
In de Woordspot-aflevering van vorige week hadden we het over het ongeluk met twee omvallende hijskranen in Alphen aan den Rijn. Die kranen richtten een enorme ravage aan in het centrum van de stad!

notulen

Een paar maanden geleden gebeurde er in Alphen aan den Rijn een groot ongeluk: twee hijskranen vielen bij bouwwerkzaamheden om, boven op een aantal huizen. Op basis van e-mails en notulen van vergaderingen over de actie met de hijskranen, maakte de nieuwswebsite Cobouw vorige week een verslag van wat er voor en na het ongeluk allemaal gebeurd is.

notulen betekent: 'aantekeningen/verslag van wat er in een vergadering is besproken'

• Paula, wil jij deze keer de notulen van ons overleg maken?
• De vergadering begint altijd met het goedkeuren van de notulen van de vorige vergadering.
• Ik weet zeker dat Sandra tegen heeft gestemd; kijk het maar na in de notulen!

Kun jij bedenken wat het woord notulist betekent? Zoek het eventueel op in een woordenboek, en maak een zin met het woord.
Als je de notulen van een vergadering maakt, ben je aan het notuleren. Op welk werkwoord met de algemene betekenis 'iets opschrijven' lijkt notuleren?

Video
Het maken van notulen is niet alleen handig, maar vaak ook verplicht. Voor belangrijke vergaderingen is het van groot belang dat uitspraken en beslissingen duidelijk en correct worden opgeschreven. In dit nieuwsitem wordt daarover verteld.

mondiaal

In het nieuws: Dafne Schippers maakt kans om uitgeroepen te worden tot mondiaal atlete van het jaar.

mondiaal betekent: 'voor/in de hele wereld, wereldwijd'

• De vluchtelingencrisis is een mondiaal probleem.
• Voor onderwerpen als luchtvervuiling en het broeikaseffect zijn mondiale afspraken nodig.
• Mondiaal zijn steeds meer mensen bezig met hardlopen, toerfietsen en andere sporten.

Zoek op wat het Franse woord voor wereld is. Wat valt je op?
Wat is volgens jou een belangrijk mondiaal probleem?

Video
Een populair mondiaal onderwerp is voetbal. Daar is ook een mondiale organisatie voor: de FIFA. Die organisatie was eerder dit jaar veel in het nieuws omdat er geruchten gingen over corruptie.

narcistisch

De schaatstrainer Jan van Veen heeft schaatser Koen Verweij een "narcistische, omhooggevallen figuur" genoemd.

narcistisch betekent: 'jezelf helemaal geweldig vinden, denken dat je helemaal perfect bent'

• Kinderen die van hun ouders de hele dag door complimenten krijgen, ontwikkelen vaak narcistische trekjes.
• Ik vind Freek erg narcistisch: hij praat alleen over zichzelf en hoe geweldig hij wel niet is.
• De narcistische directeur maakte misbruik van zijn personeel om nóg rijker te kunnen worden.

 Vul de woorden aan:
- Iemand die narcistisch is, noem je een narc…
- Iemand die narcistisch is, lijdt aan narc…

Het woord narcistisch komt uit een heel oud Grieks verhaal. Dat verhaal ging over de jongeman Narcissus die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld. Van jezelf houden is niet verkeerd, maar je kunt het natuurlijk ook overdrijven! Hoe denk je dat het met Narcissus afliep?
a) Iedereen vond hem aardig en gaf hem bloemen die ze narcissen noemden.
b) Hij werd zó verliefd op zichzelf dat hij vergat te eten en stierf. De goden veranderden hem toen uit medelijden in een narcis.

Extra
In het citaat bovenaan staat ook omhooggevallen. Omhooggevallen zijn betekent 'een belangrijke positie hebben zonder daar zelf iets voor te hebben gedaan', 'een belangrijke functie hebben terwijl je eigenlijk helemaal niet veel kan'. Welke tegenstelling zit er in dit woord?

Video
De jongen in dit filmpje vertelt over de positieve kant van narcistische trekjes. Wat vind jij van zijn argumenten?

imposant

De bondscoach van het Turkse voetbalelftal hield, naar aanleiding van de bomaanslag in Ankara, een imposant verhaal tijdens de persconferentie aan de vooravond van het EK-kwalificatieduel met IJsland.

imposant betekent: 'indrukwekkend'

• In het programma Dance Dance Dance werden imposante dansmoves gemaakt.
• De Eiffeltoren is een imposant bouwwerk in Parijs.
• De stoet paarden die op Prinsjesdag traditioneel achter de gouden koets aan rijdt, zal volgend jaar een stuk minder imposant zijn.

Een woord dat erg lijkt op imposant, is het werkwoord imponeren. Wat betekent dat woord denk je? Maak een zin met het werkwoord.

Soms is niet alleen de betekenis, maar ook de spelling van een woord lastig te raden. Je kunt de juiste spelling dan opzoeken in een spellingboek. Waarom is dit lastig als je de juiste spelling niet weet?
Vorige week ging de website Spellingsite.nu van Onze Taal online, en gisteren verschenen het nieuwe Groene Boekje en de bijbehorende website Woordenlijst.org van de Nederlandse Taalunie. Op deze websites kun je de juiste spelling van een woord ook vinden als je de verkeerde spelling intypt. Probeer het maar eens met de foute vormen 'inposant' en 'impozant'.

Video
Bij het evenement Sail, dat in augustus plaatsvond in Amsterdam, waren de meest imposante schepen te bewonderen. Voor wie er niet bij was: bekijk deze reportage van de indrukwekkende openingsparade.

halsstarrig

Er is discussie over de rekentoets die staatssecretaris Dekker wil invoeren op de middelbare school. SP-Kamerlid Jasper van Dijk zegt dat algemeen bekend is dat deze rekentoets "uiterst onverantwoord" is. Volgens hem zou Dekker zijn fout moeten toegeven. "Nu worden leerlingen het slachtoffer van zijn halsstarrigheid."

halsstarrig betekent: 'koppig'

• Thijs bleef halsstarrig weigeren om schone sokken aan te trekken.
• Mijn oma is erg halsstarrig: ze wil alles zelf blijven doen.
• Met zijn halsstarrige houding maakte de burgemeester zich niet populair bij de inwoners van de stad.

Halsstarrig is een een bijwoord (zin 1) of een bijvoeglijk naamwoord (zin 2 en 3). Wat voor woord is halsstarrigheid, dat in het citaat bovenaan wordt gebruikt?

Halsstarrig komt uit het Duits en betekent letterlijk 'met een stijve hals/nek': het woord 'star' staat voor 'stijf, niet bewegend'. Een vergelijkbaar woord is hardnekkig. Wat is het opvallende verschil met dit woord? (Denk aan reikhalzend en halsreikend!)

Video
Als een belangrijk persoon halsstarrig vasthoudt aan zijn beslissing, kan dat tot veel verzet leiden. Dat gebeurde bijvoorbeeld twee jaar geleden, toen de burgemeester van Eindhoven halsstarrig weigerde om Ajaxsupporters met de bus naar de voetbalwedstrijd tegen PSV te laten komen.

sjoemelen

Verschillende autobedrijven hebben gesjoemeld met de software waarmee de milieuvriendelijkheid van hun auto's wordt getest; daardoor leken die auto's schoner dan ze eigenlijk zijn.

sjoemelen betekent: 'oneerlijk doen, knoeien (met gegevens)'

• Doordat de jury van de talentenjacht sjoemelde met de uitslag, won uiteindelijk iemand die zeker niet de beste was.
• De wetenschapper werd ontslagen omdat hij had gesjoemeld met de onderzoeksresultaten.
• Ook bij Nederlandse autofabrikanten is weleens sprake van gesjoemel met testgegevens.

Iemand die ergens mee sjoemelt, zorgt ervoor dat bepaalde gegevens, cijfers of resultaten niet helemaal meer kloppen; vaak is dat strafbaar. Grote bedrijven en banken worden soms betrapt op sjoemelen. Er is ook een ander, wat officiëler woord hiervoor; weet jij welk woord dat is? Het begint met fr-.
Uit welke taal denk je dat sjoemelen komt: het Engels, het Duits of het Frans? (Hint: aan die taal danken we ook schnitzel en roetsjen.)

Video
In allerlei sectoren wordt weleens gesjoemeld; een paar jaar geleden bijvoorbeeld in de vleesindustrie. Het kritische tv-programma Zembla maakte daar een reportage over; er is ook een voorfilmpje van.

onstuimig

Dinsdagochtend op Nu.nl: "Prinsjesdag 2015 wordt onstuimig, in elk geval als het over het weer gaat, melden de weerdiensten."

onstuimig betekent: 'heftig, stormachtig, wild'

• Het midden van het land had te maken met onstuimig weer: bomen vielen om door de harde windstoten en kelders liepen vol door de hevige regenval.
• Vanwege een onstuimige zee mocht het schip niet vertrekken.
• Die film gaat over de onstuimige liefde tussen een prinses en een arme boerenzoon.

Onstuimig kan gaan over het weer, maar bijvoorbeeld ook over een relatie of iemands karakter of een sfeer die ergens heerst. Stel dat het kalm weer zou zijn, hoe zou Prinsjesdag dan toch nog onstuimig kunnen worden?
Het tegenovergestelde van onbeleefd is beleefd, en tegenover onjuist staat juist. Maar tegenover onstuimig staat niet stuimig. Lees het verhaal op de website van Onze Taal en leg kort uit hoe dat komt. Welk ander woord dat begint met on- heeft ook geen 'tegenhanger' zonder on-?

Video
Onstuimig is een populair woord in weerberichten. Je weet dan direct dat je beter niet in het bos kunt gaan wandelen en dat je niet kunt barbecueën.

blameren

"Het Nederlands Elftal blameert zichzelf met een 3-0 nederlaag in Turkije en heeft deelname aan het Europees Kampioenschap in Frankrijk niet meer in eigen hand", meldde de krant NRC na de wedstrijd van afgelopen zondag.

(zich) blameren betekent: 'een prestatie leveren om je voor te schamen' of 'iemand anders te schande maken'

• De minister heeft zich flink geblameerd met die uitspraak.
• Hij blameerde de hele familie met zijn brutale gedrag.
• De leerlingen blameerden de stagiair tijdens zijn les.

Er bestaan twee zelfstandige naamwoorden die passen bij het werkwoord blameren. Vul deze woorden aan in de zinnen hieronder. Gebruik eventueel een woordenboek.
- Nederland is al bijna uitgeschakeld voor het EK. Wat een bl….!
- Hij heeft er alles aan gedaan om het een succes te laten worden. Hem treft geen enkele bl…!
Welk Engels werkwoord met de betekenis 'beschuldigen, verwijten' lijkt op blameren? 

Video
Op tv blameren presentatoren zich soms door zich te verspreken of er zomaar iets uit te flappen. Deze 'bloopers' worden vaak via het internet verspreid. Vorige week gebeurde dat met dit filmpje van een RTL-weervrouw. (Pas op: lelijke woorden.)

passant

Bij de Piekschool in Wageningen is vrijdag het startsein gegeven voor de veiligheidscampagne 'De scholen zijn weer begonnen'. De actie is gericht op ouders, buurtbewoners en passanten in de schoolomgeving. De bedoeling is dat iedereen er in het verkeer rekening mee houdt dat alle kinderen weer naar school gaan.

passant betekent: 'voorbijganger, iemand die ergens langskomt' óf 'iemand die ergens voor korte tijd verblijft'

• Een passant zag het ongeluk gebeuren en belde direct 112.
• De journalist vroeg passanten op straat om hun mening.
• In het hotel logeren vooral passanten; mensen die langer blijven, verblijven in het bungalowpark dat erachter ligt.

Het woord passant is ontstaan uit het Franse werkwoord passer, dat 'voorbijgaan' betekent. Wat is het Nederlandse werkwoord dat hierop lijkt?
Wat betekenen de uitdrukkingen passé zijn en en passant in de volgende zinnen?
- Een mobieltje dat je moet openklappen is zó passé!
- Mijn broer vertelde en passant dat hij ging trouwen.

Video
Passanten zijn vaak belangrijk voor politieonderzoek: als er een ongeluk is gebeurd of een misdaad is gepleegd, kunnen mensen die in de buurt waren de politie helpen door te vertellen wat ze hebben gezien. In dit nieuwsitem zie je hoe vorig jaar een 'passantenonderzoek' werd gedaan in Velp.

aanbreken

'De zomervakantie is – in het noorden van het land – officieel begonnen, en dat betekent voor veel Nederlanders dat de tijd van reizen is aangebroken' (uit een bericht op Nu.nl).

aanbreken betekent: 'beginnen (van een moment of periode)'

• Toen het laatste uur van de uitverkoop was aangebroken, waren er kortingen van 80%!
• Bij het aanbreken van de dag gingen de werkmannen direct aan de slag, zodat ze klaar waren voordat het te warm zou worden.
• In de jaren 60 brak het tijdperk van de spijkerbroek aan.

Noem een paar synoniemen van aanbreken. Wie kan de meeste vinden? Gebruik ze in de zinnen hierboven.
Wat betekent aanbreken in 'een pak koekjes aanbreken'?

Video
De zomervakantie is ook aangebroken voor Woordspot. De volgende aflevering verschijnt in het nieuwe schooljaar. Als afsluiter een toepasselijk liedje van de band Van Dik Hout: 'Als de dag aanbreekt'.

escaleren

Normaal gesproken gaan er in deze tijd van het jaar veel mensen op vakantie naar Griekenland, maar vanwege de geldproblemen in dat land (veel schulden) zal dat nu minder gebeuren. De laatste dagen zijn de problemen van Griekenland veel in het nieuws. Op Nu.nl kun je lezen hoe de schuldencrisis dit weekend escaleerde.

escaleren betekent: 'steeds erger worden (en tot een uitbarsting komen)', 'uit de hand lopen'

• De ruzie tussen de buren over een hoge boom escaleerde en liep uit op een vechtpartij.
• Om te voorkomen dat het conflict zou escaleren, kwam de politie tussenbeide. 
• Als de crisis in Griekenland nog verder escaleert, kun je er straks niet meer met euro's betalen.

Wat is het voltooid deelwoord van escaleren? Leg uit waarom op een van de klinkers een trema staat.
Vul in de volgende zin het juiste woord in:
De esc… van de Griekse schuldencrisis heeft gelukkig geen grote gevolgen voor de Nederlandse economie en het bedrijfsleven.

Video
Weet je het nog? Twee jaar geleden leek het erop dat een verjaardagsfeestje in de plaats Haren heel groot zou worden, omdat het jarige meisje per ongeluk een openbaar Facebook-evenement had aangemaakt. In dit nieuwsitem van RTV Noord vertelde de burgemeester wat er werd gedaan om te voorkomen dat het feest zou escaleren. Uiteindelijk liep het helaas toch nog aardig uit de hand.

gedupeerd

Mensen die gehandicapt of langdurig ziek zijn, hebben vaak extra zorg nodig. Die zorg krijgen ze van zogeheten zorgverleners. Zorgverleners krijgen voor hun werk betaald door een speciale instantie, maar dat gaat niet altijd goed: een grote groep heeft de laatste tijd niets ontvangen. De gedupeerde zorgverleners gaan hun geld nu gezamenlijk opeisen met behulp van een advocaat, staat op Joop.nl.

gedupeerd betekent: 'benadeeld', 'ergens nadeel of schade van hebben'

• Toen de docent een aantal ingevulde antwoordvellen kwijt was, dienden de gedupeerde scholieren een klacht in bij het schoolhoofd.
• Een fabriek in Eindhoven is zwaar gedupeerd nu een groot deel van het gereedschap is gestolen.
• Mara voelde zich gedupeerd toen ze erachter kwam dat al haar collega's een kerstpakket hadden gekregen en zij niet.

Hoe kun je iemand die gedupeerd is noemen? 'Een ged…' (Zoek het woord eventueel op in het nieuwsbericht bovenaan.)
Als je gedupeerd bent, heeft iemand anders jou benadeeld. Je kunt ook zelf iemand duperen. Zoek op het internet twee zinnen waarin een persoonsvorm van het werkwoord duperen staat: één in de tegenwoordige tijd, en één in de verleden tijd. Leg uit wat de zinnen betekenen.
'Patiënten mogen niet de dupe worden van veranderingen in de zorg', stond vorige week op een nieuwssite. Wat betekent de uitdrukking de dupe zijn?

Video
Je wordt lang niet altijd expres gedupeerd, maar bij diefstal of brandstichting is dat wel het geval. In deze reportage hoor en zie je hoe een sportvereniging is gedupeerd doordat iemand een bank in brand heeft gestoken.

belemmeren

Boven een bericht op Nu.nl staat: "Lawines belemmeren zoektocht naar slachtoffers aardbevingen Nepal". En eind vorige week meldde het AD dat vogels en vleermuizen de opknapbeurt van huurwoningen in de plaats Leimuiden belemmeren.

belemmeren betekent: 'het moeilijk maken om verder te komen, hinderen'

• Die hoge boom in de tuin van de buren belemmert ons uitzicht.
• Volgens de politie belemmerde Bas het onderzoek door geen verklaring af te leggen.
• De doorgang wordt belemmerd door alle fietsen die niet in de rekken staan.

Het woord belemmeren is in de middeleeuwen ontstaan uit het bijvoeglijk naamwoord lam, en betekende toen letterlijk 'lam maken': 'ervoor zorgen dat iemand verlamd raakt: zich niet meer kan bewegen'. Leg uit hoe de tegenwoordige betekenis van belemmeren hieruit is ontstaan.
De tegenwoordige tijd belemmert klinkt hetzelfde als het voltooid deelwoord belemmerd. Vul de juiste vorm in in deze zinnen:

1. Voel je je ... door de strenge regels in de klas?
2. Helpt het om de opdracht samen te maken, of ... het jullie juist?
3. Dave haalde de toets niet omdat hij ... werd door faalangst.

Video
Niet alleen concrete voorwerpen of acties kunnen je belemmeren, maar ook gedachten in je hoofd kunnen een belemmering vormen. In dit filmpje vertelt een zogenoemde 'levenscoach' hoe je negatieve, belemmerende gedachten kunt omzetten in positieve gedachten. Wat vind jij van zijn uitleg? Leuk, nuttig? En hoe beoordeel je de vergelijking met chocolade- en vanillevla?

karig

Veel postbodes verdienen tegenwoordig een stuk minder dan vroeger. Volgens de Volkskrant krijgen ze "een karig inkomen".

karig betekent: 'nauwelijks voldoende' of 'laag' (als het over salaris gaat)

• Vanwege zijn karige loon woonde Engelbert op een klein flatje.
• Wie heel arm is, kan zich vaak maar een karige maaltijd veroorloven.
• Ze probeerden hun karige inkomen aan te vullen door zelfgemaakte sieraden te verkopen.

Karig wordt ook in andere betekenissen gebruikt. Bijvoorbeeld: 'De personeelschef was karig met complimenten aan zijn medewerkers.' Wat zou karig hier betekenen? 

En wat zou karig betekenen in de zin 'De informatie die ik over dit onderwerp kon vinden, is maar karig'?

Een ander woord voor karig is schamel. Met welk werkwoord zou dat woord te maken hebben?

Video
Ook het salaris van leraren is niet al te hoog. Sommige leraren klagen daarover, maar andere proberen ervoor te zorgen dat hun vak leuk en uitdagend blijft. Een biologielerares heeft daar zelfs een boekje over geschreven; ze was daarmee afgelopen najaar bij EditieNL.

gestremd

Er waren vandaag problemen op het spoor: "Treinverkeer tussen Utrecht en Den Bosch tot dinsdagmiddag gestremd."

gestremd betekent: 'geblokkeerd'

• Het autoverkeer rond het dorpsplein was op Koningsdag gestremd.
• Vanwege werkzaamheden is de Stationsstraat de hele maand gestremd voor doorgaand verkeer.
• Na het ongeluk was de Zeelandbrug de hele dag gestremd voor het wegverkeer.

Gestremd is het voltooid deelwoord van het werkwoord stremmen. Bij dit werkwoord hoort ook een bijvoeglijk naamwoord: stram. Bijvoorbeeld: 'Als je ouder wordt, word je stram.' Wat denk je dat stram betekent?
Bij blokkeren en bij stremmen bestaan ook zelfstandige naamwoorden.Vul ze hier in:
Op de A12 is een s... ontstaan door een b... van vrachtwagenchauffeurs.

Video
Niet alleen verkeer op de weg of op het spoor kan worden gestremd, maar ook verkeer op het water! Dat gebeurde eind vorig jaar bijvoorbeeld op het Eemskanaal.

Extra
Stremmen heeft ook een heel andere betekenis: als vloeistoffen stremmen, betekent dat dat ze dikker worden. Op die manier wordt bijvoorbeeld kaas gemaakt van melk. Dit gebeurt met stremsel. Bekijk hier hoe dat werkt.

tergend

Het aantal vrouwen met een topbaan is vorig jaar iets gestegen, meldt de NOS. De Volkskrant brengt het nieuws negatiever: het aantal vrouwen met een baan aan de top stijgt "tergend traag".

tergend betekent: 'irriterend, vervelend', 'zodanig dat je ongeduldig of boos wordt'

• Jessica likt tergend langzaam aan haar ijsje.
• De keeper dook naar de verkeerde hoek, waarna de bal tergend langzaam over de doellijn rolde.
• Door zijn tergende opmerkingen over mijn nieuwe T-shirt kregen we al snel ruzie.

Tergend komt van het werkwoord tergen, dat 'ergeren, irriteren', 'treiteren, proberen boos te maken' betekent. Geef de volgende vormen van dit werkwoord: de derde persoon enkelvoud van de tegenwoordige tijd, de eerste persoon meervoud van de verleden tijd, en het voltooid deelwoord.
Maak met elk van deze drie vormen een zin.

Video
Twee weken geleden ging Woordspot over epicentrum, en hadden we het over aardbevingen in Groningen. Na zo'n aardbeving is er vaak schade. In dit nieuwsitem van het RTL Nieuws wordt verteld dat het bekijken en herstellen van die schade soms tergend langzaam gaat.

decolleté

Youtube - RTL Nieuws

Deze dagen is de kleding van zangeres Trijntje Oosterhuis veel in het nieuws: 'Ze droeg bij de repetitie een zwarte jurk met een zeer diep decolleté' (NOS), 'Broekpak wint het van naveldiep decolleté' (Volkskrant).

decolleté betekent: 'laag uitgesneden hals in het kledingstuk van een vrouw, waardoor je een stukje van haar borsten kunt zien'

• Het is niet zo netjes om met een diep decolleté op je werk te komen.
• Doutzen Kroes poseerde in een witte jurk met hoge split, open rug en een subtiele inkijk in haar decolleté.
• Haar decolleté leidde veel te veel af, waardoor niet goed naar haar toespraak werd geluisterd.

Is decolleté een de-woord of een het-woord? Aanwijzing: je zegt niet 'een diepe decolleté', maar 'een diep decolleté'.
We hebben het woord decolleté geleend uit een andere taal. Uit welke taal denk je?
Als iemands broek tijdens het bukken wat afzakt waardoor je zijn bilspleet kunt zien, wordt dat een bouwvakkersdecolleté genoemd. Kun jij bedenken waarom?

Video
Doordat er zo veel over Trijntjes decolleté wordt gesproken, is het onderwerp een echte hype geworden. Er worden zelfs T-shirts van gedrukt!

epicentrum

Nepal is deze week opnieuw getroffen door een zware aardbeving. Volgens Amerikaanse specialisten had de beving een kracht van 7,4 op de schaal van Richter, en lag het epicentrum op 18,5 kilometer diepte en op 68 kilometer van Namche Bazar, vlak bij de Mount Everest.

epicentrum betekent: 'plaats op het aardoppervlak van waaronder een aardbeving zich verspreidt', 'middelpunt van een aardbeving, waar de schokken en de schade het grootst zijn'

• Het gebied direct rondom het epicentrum van de aardbeving is het moeilijkst te bereiken voor hulpverleners.
• Dorpen in de buurt van het epicentrum zijn bijna helemaal verwoest, zegt het Rode Kruis.
• De meeste slachtoffers zijn gevallen rond de plek waar het epicentrum lag.

Epicentrum betekent letterlijk 'in het centrum'. Epi is een woord uit het Grieks en betekent 'in', 'bij' of 'op'. Centrum is een bekend woord voor 'middelpunt' of 'om het midden gelegen gebied'. Denk bijvoorbeeld aan het centrum van een stad: het centrale gebied van een stad waar de rest van de stad omheen ligt.
Welke drie van de volgende zaken vind je in het centrum van een stad?
a. nieuwbouwwijken
b. veel winkels bij elkaar
c. stadhuis
d. restaurants en cafés
e. sportvelden

Epicentrum wordt ook weleens figuurlijk gebruikt. In een artikel over de viering van Koningsdag in de plaats Scherpenzeel stond bijvoorbeeld: "Epicentrum van alle activiteiten was als vanouds het dorpspark voor Huize Scherpenzeel." Welke betekenis heeft het woord hier?

Video
De laatste tijd zijn er ook veel aardbevingen geweest in Groningen. Lang niet zo heftig als in Nepal, maar ze zijn toch wel een probleem. Ze worden veroorzaakt door 'gaswinning'. In dit nieuwsitem van na de aardbeving van eind vorig jaar wordt er iets over verteld; het epicentrum lag toen in het plaatsje Woudbloem.

tragisch

'Door de tragische scheepsramp van zaterdag wordt het probleem van de bootvluchtelingen snel besproken door de ministers van Buitenlandse Zaken', meldt een Belgische krant.

tragisch betekent: 'heel erg/ernstig', 'zeer droevig/treurig'

• Er zijn drie doden gevallen bij een tragisch ongeluk op de A2.
• Het was een tragische dag voor de familieleden van de slachtoffers.
• Het is tragisch om te zien dat de man die altijd zo succesvol was, nu op straat leeft.

Waarom staat er in 'een tragische dag' een e achter tragisch, en in 'een tragisch ongeluk' niet?
Naast het bijvoeglijk naamwoord tragisch bestaat er een zelfstandig naamwoord met de betekenis 'ernstige, treurige gebeurtenis'. Dit woord heeft ook nog de speciale betekenis 'toneelstuk dat treurig afloopt'. Welk woord is dat?

Video
Over tragische verhalen en gebeurtenissen kun je vertellen in woorden, maar ook in muziek. Als je naar 'tragische muziek' luistert, voel je je vanzelf wat droevig of somber. Misschien heb jij dat wel met de 'Tragische Ouverture' van de componist Johannes Brahms.

ophef

De omroep VPRO gaat binnenkort de film Going Clear uitzenden op de Nederlandse tv. "In de Verenigde Staten zond zender HBO de film eind maart uit. Dit leidde tot veel ophef", staat op Trouw.nl.

ophef betekent: 'opwinding/gedoe over iets'

• In Noord-Brabant is ophef ontstaan over beelden van begrafenissen die ongevraagd op internet worden gezet.
• De uitspraken van Geert Wilders zorgen regelmatig voor ophef.
• Wat een ophef over de zangkwaliteiten van die soapster; er zijn wel belangrijkere dingen in de wereld!

Als er ophef over iets ontstaat, dan is er iets aan de hand. Mensen maken zich druk over iets wat is gezegd of gebeurd; ze vinden het verkeerd of slecht. Beschrijf een gebeurtenis die leidde tot ophef bij jou op school.

Ophef is ontstaan uit het werkwoord opheffen. Dit betekent oorspronkelijk 'omhoogtillen', waaruit een figuurlijke betekenis ontstond: 'overdreven veel positieve dingen over iets of iemand zeggen, veel mooier maken dan de werkelijkheid'. Welk deel van die figuurlijke betekenis is in ophef verdwenen?
Bonusvraag: het werkwoord opheffen heeft ook nog een heel andere betekenis. Welke? Het past bijvoorbeeld in de zin: 'Ik ga mijn rekening bij de bank ...; ik stap over naar een andere.'

Video
Heb jij het ook meegekregen? Een paar maanden geleden was er ophef over de blauwe vinkjes onder WhatsApp-berichten. Het kwam zelfs in het nieuws.

omstreden

In het nieuws: 'Het effect van soja in de voeding van nierpatiënten blijft omstreden', 'Omstreden coach ontslagen bij voetbalclub Wigan Athletic', 'Maleisië neemt omstreden antiterreurwet aan'.

omstreden betekent: 'iets of iemand waarover mensen het oneens zijn' en 'iets of iemand waar slechte verhalen over bekend zijn'

• Over die omstreden wet heeft de Tweede Kamer urenlang vergaderd; uiteindelijk stemde de meerderheid voor.
• De burgemeester moest uiteindelijk opstappen, want er kwamen steeds meer verhalen over zijn omstreden verleden in het nieuws.
• Winston Churchill was een omstreden persoon; de Britse bevolking had een haat-liefdeverhouding met hem.

In omstreden zitten de woorden om en gestreden, een vorm van het werkwoord strijden. Wat betekent het woord dus letterlijk?

Welk voorvoegsel moet je voor omstreden zetten om het woord met de tegenovergestelde betekenis 'iets/iemand waar geen discussie over is' te krijgen? Maak een zin met dat woord.

Video
Twee weken geleden was de politicus Johan Houwers in het nieuws. In 2013 moest hij uit de Tweede Kamer vertrekken omdat hij over sommige zaken had gelogen, maar nu kon hij onverwachts weer terugkeren. Zowel Houwers zelf als zijn terugkeer is omstreden: zie het RTL Nieuws.

teisteren

Hét nieuws van dinsdag 31 maart: "Windstoten teisteren Nederland", zoals RTL Nieuws het verwoordt.

teisteren betekent: 'met kracht/geweld veel last bezorgen of schade toebrengen'

• De stroomstoring teisterde grote delen van Noord-Holland en Flevoland.
• Extreme kou en sneeuw teisteren de bevolking van Rusland.
• De periode tussen de val van Rome in de vierde en vijfde eeuw en de opkomst van de nationale staten in de vijftiende eeuw werd geteisterd door oorlogen.

Bij teisteren gaat het in principe om natuurgeweld, rampen of andere ernstige gebeurtenissen in een groot gebied (stormen, aardbevingen, oorlogen, hongersnood). Toch staan in nieuwsberichten ook zinnen als deze: 'Billenknijper teistert Heiloo', 'Blessuregolf teistert ADO Den Haag'. Waarom zouden de schrijvers van die berichten voor teisteren hebben gekozen, en niet voor bijvoorbeeld lastigvallen of te maken hebben met? Welk effect heeft het gebruik van teisteren?

Maak een zin waarin je vertelt waardoor jij ooit bent geteisterd.

Video
De afgelopen maanden werd Nederland geteisterd door een griepgolf: veel mensen waren ziek. In dit nieuwsitem van Omroep Gelderland over de griepgolf worden ook nog nuttige tips gegeven om griep te voorkomen!

rouleren

Ajax-trainer Frank de Boer besloot voor de wedstrijd tegen ADO Den Haag afgelopen zondag te rouleren met zijn jonge spelersgroep.

rouleren betekent: 'afwisselen, een taak om de beurt doen', 'een voorwerp rond laten gaan binnen een groep mensen' óf 'in gebruik zijn'

• Ajax-trainer Frank de Boer besloot voor de wedstrijd tegen ADO Den Haag afgelopen zondag te rouleren met zijn jonge spelersgroep: enkele vaste spelers van de afgelopen weken bleven aan de kant, en andere kwamen in het veld.
• Het lokaal schoonmaken vond niemand leuk, maar we rouleerden, zodat iedereen maar één keer per maand aan de beurt was.
• Als we de verjaardagskaart voor Arne meteen laten rouleren, kunnen alle collega's er vandaag nog hun naam op zetten.

In de zinnen hierboven houdt rouleren steeds in dat er wordt gewisseld: mensen lossen elkaar af, of een voorwerp gaat van de ene naar de andere persoon. Soms heeft rouleren de algemenere betekenis 'in gebruik zijn, overal aanwezig zijn'. Dat het voorwerp (vaak geld) van de ene persoon naar de andere persoon gaat, speelt dan geen belangrijke rol.

• Volgens de politie rouleren er veel valse bankbiljetten in Nederland.

'Het voorzitterschap is een roulerende taak in ons clubbestuur.' Wat wordt hiermee bedoeld, en wat voor werkwoordsvorm is roulerend?

Het zelfstandig naamwoord roulatie wordt in veel uitdrukkingen gebruikt. Iets in roulatie brengen betekent bijvoorbeeld 'zorgen dat iets gebruikt of verkocht gaat worden', en als iets uit de roulatie is, wordt het niet meer gebruikt of verkocht.
Wat betekent het als íémand uit de roulatie is? Bekijk eventueel dit nieuwsbericht over Arjen Robben.

Video
Op allerlei gebieden wordt gebruikgemaakt van 'roulatiesystemen': systemen waarbij wordt gerouleerd. Bijvoorbeeld bij het spelen van spelletjes, maar ook bij serieuzere zaken zoals het werk in bedrijven of op scholen. In dit filmpje zie je hoe er bij de taken in een kleuterklas wordt gerouleerd.

belagen

In de Volkskrant staat: "Chauffeurs van de nieuwe taxidienst UberPOP zijn in Amsterdam belaagd door groepen mannen in auto's."

belagen betekent: 'iemand op een vervelende manier lastigvallen, hinderen' of 'iemand (onverwachts) aanvallen'

Je kunt iemand letterlijk belagen, door veel te dicht bij hem of haar te gaan staan of zelfs met geweld, maar belagen kan ook figuurlijk zijn: iemand lastigvallen met vervelende vragen bijvoorbeeld.

• Op de parkeerplaats van het station belaagden twee jongens een conducteur: ze sloegen zelfs zijn bril van zijn hoofd.
• De terror-oehoe belaagde 's avonds nietsvermoedende voorbijgangers door vlak over hun hoofd te vliegen.
• Zodra hij uit het Tweede Kamergebouw kwam, werd de politicus belaagd door journalisten.
• De knappe boer Tom werd belaagd door een grote groep hysterische vrouwen.

Het voltooid deelwoord van belagen (belaagd) klinkt hetzelfde als de derde persoon enkelvoud van de tegenwoordige tijd (belaagt), maar de eerste vorm is met een d en de tweede met een t. Vul in de volgende zinnen de juiste vorm in.
a. Op Facebook staan foto's waarop je ziet dat de fan de artiest [belaagd/belaagt] met een fototoestel.
b. Toen ze langs het wespennest liep, werd Sylvie direct [belaagd/belaagt] door wel twintig wespen.

Iemand die iemand anders belaagt noem je een belager. Maak een zin met dat woord, of met het meervoud belagers.

Extra. In het werkwoord belagen zit het zelfstandig naamwoord laag, dat vroeger 'hinderlaag, valstrik' betekende. Bij een hinderlaag val je iemand op een slimme manier onverwachts aan: je laat hem of haar 'in de val lopen'. Soldaten proberen dat bijvoorbeeld in een oorlog bij hun vijand. Ken jij een voorbeeld van zo’n hinderlaag?

Video
Als belagen samengaat met geweld is dat een ernstige zaak. Zo wordt in dit nieuwsitem van Omroep Gelderland verteld dat bezoekers van het nieuwjaarsvuur in Wezep de politie en brandweer met vuurwerk belaagden. Dat deden ze toen de hulpdiensten wilden ingrijpen omdat het vuur te gevaarlijk werd.

acuut

Goed nieuws op NRC.nl: 'Gemeente Rotterdam redde scholen uit acute financiële crisis'.

acuut betekent dat iets 'dringend is, onmiddellijk een oplossing nodig heeft' of dat iets 'plotseling begint en snel erger wordt (meestal een ziekte)'

• Verschillende scholen in Rotterdam hadden acute geldproblemen, waardoor salarissen van docenten niet konden worden betaald. De gemeente heeft dit opgelost door direct subsidies te geven.
• Het vertrek van staatssecretaris Teeven en minister Opstelten brengt het kabinet-Rutte II niet in acuut gevaar, maar er is wel een lastige situatie ontstaan.
• De term 'acuut nierfalen' wordt gebruikt om aan te geven dat de nieren ineens slecht gaan werken en niet meer (voldoende) in staat zijn om de afvalstoffen uit het lichaam te verwijderen.
• Mijn moeder had een acute blindedarmontsteking en moest meteen geopereerd worden.

Acuut is een bijvoeglijk naamwoord. Geef de vergrotende en overtreffende trap van het woord.
Zet acuut, de vergrotende trap en de overtreffende trap op een vel papier naast elkaar. Zet onder elk woord een van de volgende problemen/gevaren: 'docenten staken', 'opwarming van de aarde', 'je klasgenoot verslikt zich en wordt langzaam blauw'. Leg uit waarom het ene probleem volgens jou acuter is dan het andere.

Video
Het woord acuut wordt veel gebruikt in de zorg. 'Acute zorg' is zorg die niet lang kan wachten, bijvoorbeeld na een ernstig ongeluk (dan gaan je naar de afdeling 'spoedeisende hulp'). Verder bestaan er 'acute kwalen' tegenover 'chronische kwalen'. Een chronische kwaal duurt erg lang: je hebt er maanden of jaren last van. Een acute kwaal ontstaat plotseling en kan erg vervelend zijn, maar is wel snel weer over: zie dit filmpje over acute bronchitis.

sommeren

Het land Venezuela kan het niet goed vinden met de Verenigde Staten. Dat blijkt onder andere uit dit bericht dat deze week op de nieuwssite van NRC staat: "Venezuela sommeert VS diplomaten terug te halen".

sommeren betekent: 'bevelen, tegen iemand zeggen dat hij/zij iets moet doen'

• De president van Venezuela wil dat er zo min mogelijk Amerikanen in zijn land zijn, en heeft de VS daarom gesommeerd om een groot deel van de Amerikaanse diplomaten terug naar huis te sturen.
• De agenten sommeren de ruziezoekende jongeren het plein te verlaten.
• De dokter sommeerde haar patiënt het rustiger aan te gaan doen.

Sommeren komt van sommer, een werkwoord uit een andere Europese taal. Welke taal is dat, denk je?
Welk woord is géén synoniem van sommeren: bevelen, aanvallen of aanmanen? Gebruik eventueel een woordenboek.
Extra. In de boeken en films van Harry Potter komen 'sommeerspreuken' voor. Een voorbeeld van zo'n spreuk: 'Accio boek!' - waarna het boek naar je toe komt zweven. Leg uit wat sommeren te maken heeft met sommeerspreuken.

Video
Het woord sommeren wordt veel gebruikt in berichten over acties van de politie. De politie kan mensen namelijk sommeren om iets te doen; bijvoorbeeld om de auto aan de kant van de weg te zetten voor een controle, zoals in dit filmpje van RTV Drenthe.

speculeren

Had je het al gehoord? "Na maanden speculeren is het hoge woord er eindelijk uit: Katja en Thijs gaan scheiden", staat op Telegraaf.nl.

speculeren betekent: 'dingen bedenken die misschien waar zijn,  zouden kunnen zijn gebeurd óf kunnen gebeuren'
speculeren op iets betekent: 'er al van uitgaan dat iets gebeurt'

• Op Twitter werd druk gespeculeerd over de oorzaak van het ongeluk.
• Het blijf speculeren, maar de club vermoedt dat een oud-bestuurslid het geld uit de kluis heeft gestolen.

• De politieke partij speculeert op een overwinning bij de verkiezingen.
• De coach wil nog niet speculeren op een kampioenschap.

Van speculeren kun je een zelfstandig naamwoord en een bijvoeglijk naamwoord afleiden. Welke twee woorden zijn dit? Maak met beide woorden een zin.

Speculeren heeft ook nog een speciale betekenis. In de handel (het kopen en verkopen van producten) betekent het 'dingen kopen en daarna weer duurder verkopen, zodat je winst maakt'. Wat is de relatie met de algemene betekenis van speculeren, denk je?
a. Je gaat ervan uit dat je winst zult maken: je neemt de gok.
b. Je moet verhalen verzinnen om de producten te kunnen verkopen. 

Video
Een spelprogramma waarbij veel wordt gespeculeerd, is Wie is de Mol? Niet alleen de kandidaten die meedoen speculeren over de vraag wie de Mol is, maar ook alle kijkers van het programma. Vorig jaar gebeurde dit zelfs op televisie, in het programma De wereld draait door.

impuls

'De bouw van zeven Zeeuwse vakantieparken is een enorme impuls voor de werkgelegenheid in deze provincie', staat op de website van de NOS.

impuls betekent: 'een stimulerende prikkel, een duw in de goede richting' 
en 'een plotseling idee, een spontane actie'

• De nieuwe vakantieparken in Zeeland geven de werkgelegenheid een impuls, omdat hierdoor meer mensen een baan zullen vinden.
• De spelers van dat voetbalelftal moeten een nieuwe impuls krijgen, anders blijven ze maar verliezen.
• De carnavalsweek is een enorme impuls voor de horeca.
  
• Zij heeft die dure schoenen in een impuls gekocht.
• Mijn moeder zei dat het bakken van die appeltaart een impuls was.

Impuls is een zelfstandig naamwoord. Is het een de-woord of een het-woord? (Tip: een aanwijzing voor het juiste antwoord vind je in de tekst bovenaan en in de tweede voorbeeldzin.)

Wat betekent het bijvoeglijk naamwoord impulsief? Maak een zin met dit woord.

Video
Een impuls (in de eerste betekenis) kan ook uitgedrukt worden in geld! Je kunt bijvoorbeeld zeggen dat iets 'een impuls van 5 miljard euro geeft', zoals te horen is in deze nieuwsreportage.

illegaal

Omdat marechaussees (politieagenten die ook militair zijn) op dit moment belangrijke gebouwen moeten bewaken, is er minder controle aan de grens. Daardoor zijn er binnenkort misschien meer illegalen in Nederland, meldt de krant De Telegraaf.

illegaal betekent: 'iemand die zonder officieel verblijfsdocument in een land woont' en 'zonder een officieel verblijfsdocument in een land wonen'

• De zeven illegalen die in een vrachtwagen Europa waren binnengekomen, werden uiteindelijk toch ontdekt en opgepakt door de politie.
• Het is niet bekend hoeveel mensen illegaal in Nederland verblijven.
• Veel mensen die illegaal in Nederland zijn, durven niet naar een ziekenhuis  te gaan, ook al zijn ze erg ziek.

Als iemand een illegaal wordt genoemd, gaat het om een zelfstandig naamwoord. Als over iemand wordt gezegd dat hij of zij illegaal (in een land) is, gaat het om een bijvoeglijk naamwoord.

Het bijvoeglijk naamwoord illegaal kan in plaats van bij mensen ook bij dingen en werkwoorden worden gebruikt. Bijvoorbeeld: illegaal downloaden, illegaal vuurwerk, illegale drugs. Wat betekent illegaal dan?

Wat is het tegenovergestelde van illegaal?

Video
Hoewel illegalen officieel niet in Nederland mogen verblijven, vinden veel mensen dat ze in de winter, als het koud is, opgevangen moeten worden. Eind vorig jaar zeiden enkele politici dat bijvoorbeeld in het RTL Nieuws.

Extra
Illegalen worden ook wel ongedocumenteerden genoemd: ze hebben geen 'documenten'.