dinsdag 27 januari 2015

corruptie


'De internationale voetbalbond FIFA wordt beschuldigd van corruptie bij de toekenning van de voetbal-WK's in 2018 en 2022'.

corruptie betekent: 'meedoen aan omkoping: geld van iemand aannemen om dingen voor hem te doen die tegen de regels zijn'

Degene die zich laat omkopen (dus: die zich laat betalen om iets voor een ander te regelen), is iemand met een belangrijke baan of veel macht, bijvoorbeeld in een bedrijf of in de regering van een land. Soms wordt een hele organisatie verdacht van corruptie.
  • De FIFA heeft regels om te bepalen in welk land het WK voetbal wordt gehouden, maar waarschijnlijk hebben mensen de organisatie geld gegeven om ervoor te zorgen dat er voor hun land werd gekozen. Zo'n actie noem je corruptie.
  • De hoogste rechtbank in Roemenië heeft dinsdag twee oud-ministers wegens corruptie veroordeeld tot gevangenisstraffen: ze hadden geheime informatie aan bepaalde bedrijven doorgegeven.
  • In die gevangenis was sprake van corruptie, want bewakers lieten tegen betaling misdadigers ontsnappen.
  • Omdat scheidsrechters het verloop van een voetbalwedstrijd kunnen beïnvloeden, laten ze zich soms verleiden tot corruptie.
Een organisatie of persoon die meedoet aan corruptie, kun je corrupt noemen. Wat voor woordsoort heeft dat woord? Maak twee zinnen met corrupt.
Corrupte landen zijn landen waarin veel corruptie plaatsvindt. Ken jij zo'n land?

Video
Corruptie is over de hele wereld al lange tijd een probleem. In dit filmpje wordt verteld hoe ertegen wordt gestreden.

dinsdag 20 januari 2015

azen


'Twee grote bedrijven azen op de lichtafdeling van Philips'.

Het elektronicabedrijf Philips gaat zich meer bezighouden met technische apparaten in de gezondheidszorg, en wil daarom de afdeling verlichting waarschijnlijk verkopen. Wat willen de twee grote bedrijven?

azen op (iets) betekent: 'iets heel graag willen hebben, iets proberen te krijgen'

  • Twee grote bedrijven azen samen op de lichtafdeling van Philips: ze willen die samen kopen.
  • Alle deelnemers aan de wedstrijd azen op de eerste prijs.
  • Sandra is toe aan iets nieuws en aast nu op Toms baan.
  • Nog voor de oude vrouw overleed, aasde haar familie al op de erfenis.
Oorspronkelijk heeft azen op te maken met dieren: het betekent letterlijk 'op zoek gaan naar voedsel, een prooi zoeken'. Welk zelfstandig naamwoord kun je in azen herkennen?
Azen op iets heeft soms iets gemeens: soms aast iemand op iets wat al van iemand anders is (zoals de baan in de derde voorbeeldzin). Heb jij dat weleens gedaan of meegemaakt?
Wat is het voltooid deelwoord van azen en hoe spel je dat?

Video
Ook mensen azen weleens op dieren: bij het Natuurhistorisch Museum hebben ze al laten weten dat ze een nog levende krokodil uit Diergaarde Blijdorp na haar dood graag willen hebben!

dinsdag 13 januari 2015

identificeren

In de berichten over de aanslagen in Parijs van vorige week werd op verschillende manieren het woord identificeren gebruikt: 'Franse politie identificeert daders aanslag Parijs', 'Het is begrijpelijk dat we ons spontaan met de slachtoffers identificeren.'

identificeren betekent: '(na onderzoek) vaststellen wie iemand is' 
je identificeren met betekent: 'je in iemand kunnen verplaatsen, je kunnen voorstellen dat je die andere persoon bent'

In deze zinnen gaat het om (een persoon) identificeren:
  • Nog drie Nederlandse slachtoffers van rampvlucht MH17 zijn niet geïdentificeerd, meldt het ministerie van Veiligheid en Justitie deze week.
  • De politie kon de dader vrij snel identificeren, maar hij werd pas dagen later opgepakt.
  • De schoolleiding hoopt de dief te identificeren via sociale media.
In deze zinnen gaat het om je identificeren met (iemand):
  • Een bekende crimineel identificeerde zich op Facebook met de plegers van de aanslag.
  • De held in een film of een hoofdpersoon in een boek is bijna altijd iemand met wie je je kunt identificeren.
  • Ik kan me zowel met de voorstanders als de tegenstanders van dit onderwerp identificeren.
Je kunt ook jezelf identificeren. Dat is hetzelfde als jezelf legitimeren. Wat betekent dat (denk aan een legitimatiebewijs)? Kijk eventueel in een woordenboek.
Is er iemand met wie jij je op dit moment goed kunt identificeren? Uit je klas, uit een tv-serie of een boek dat je leest bijvoorbeeld?

Video
Als er bij een ramp mensen om het leven komen, is het voor de nabestaanden (familieleden en vrienden) belangrijk dat onderzoekers snel aan de slag gaan met het identificeren, ook wel 'de identificatie', van de slachtoffers. Hoe ze dat doen, zie je in dit nieuwsitem na de ramp van vlucht MH17.

dinsdag 6 januari 2015

insgelijks

Het volgende dialoogje heb je de laatste dagen misschien wel een paar keer gehoord. Persoon 1: "Een gelukkig 2015!" Persoon 2: "Insgelijks!"

Insgelijks betekent: 'ook zo, net zo', '(ik wens) hetzelfde'


  • Sanne: "Een fijn weekend Tom!" Tom: "Insgelijks!"
  • Manon: "Slaap lekker!" "Insgelijks, Manon: welterusten!"
  • Paul: "Ik vond het een ontzettend leuk feest, en ben blij dat ik erbij was." Willem: "Dat is dan insgelijks, Paul, want ik vond het ook een erg gezellige avond."
Het woord insgelijks is ontstaan uit drie losse woorden: in des gelijk. Dat betekende 'op dezelfde manier als ...' Lees er hier meer over.

Verzin met een klasgenoot een gesprek waarin jullie allebei een keer insgelijks zeggen.

Video's
In het gestopte spelletjesprogramma Lingo begroetten presentatie Lucille en jurylid/voice-over JP elkaar vaak enthousiast, zoals je kunt horen aan het begin van deze uitzending.
Weet jij trouwens hoe je in het Engels insgelijks zegt, en wat het Duitse woord ervoor is? Je leert het in dit filmpje. Zie je een overeenkomst tussen de drie woorden?