pavlovreactie

Ivan Pavlov (1849-1936)

De kat die aan komt rennen en om je benen draait als je het blik voer uit de kast pakt, de hond die gaat kwispelen als je in de richting van de gang loopt ... Zomaar twee voorbeelden van iets heel herkenbaars: dieren leiden uit de handelingen van hun baasje af wat er gaat gebeuren. Ze reageren automatisch, zonder er bewust over na te denken. Zo'n reactie of zulk gedrag wordt vaak een pavlovreactie (of pavlovgedrag) genoemd.

pavlovreactie betekent: een automatische reactie op een vast terugkerende handeling

Ook over mensen wordt weleens gezegd dat ze last hebben van pavlovreacties. Zo zijn er mensen die roepen dat alle moslims het land uit moeten zodra ze een nieuwsbericht over allochtonen lezen.

• Als een linkse politieke partij een voorstel doet, komt er vrijwel altijd een pavlovreactie van een rechtse partij.
• Mijn vader met zijn pavlovreacties: als ik wil uitgaan, denkt hij meteen dat alles misgaat. Terwijl ik pas één keer zonder licht heb gefietst!

Extra
Het woord is genoemd naar Ivan Pavlov, een Russische onderzoeker. Begin twintigste eeuw ontdekte hij zulk gedrag bij honden: als ze een aantal keren het geluid van een bel hadden gehoord op het moment dat ze eten kregen, dachten ze vervolgens elke kéér als ze de bel hoorden dat ze eten kregen. Ze gingen dan al kwijlen bij het horen van de bel, ook als er geen eten kwam.
In dit filmpje wordt dat enigszins belachelijk gemaakt.